Geld soos bossies
Wist u dat Afrikaanstaligen geen geld als water hebben, maar “geld soos bossies”? In een land waar waterschaarste een terugkerend probleem is, maar waar zelfs in de droge Karoo de bosjes altijd groeien, is het ongunstig om geld als water te hebben. In de nieuwe rubriek “Taaltoffie”, die tot stand gekomen is in samenwerking met Maroela Media, wordt maandelijks een woord of uitdrukking uit het Afrikaans besproken en waar mogelijk verklaard. Indien van toepassing wordt ingegaan op het Nederlandse equivalent.
De woordenschat van het Afrikaans en Nederlands komt voor ongeveer 85% overeen. Ook veel uitdrukkingen en gezegden zijn hetzelfde. De meeste Afrikaanse uitdrukkingen komen uit het Nederlands, maar er zijn ook typisch Afrikaanse uitdrukkingen. Waar in Nederlandse uitdrukkingen het water vaak een rol speelt, is dat in het Afrikaans juist vaak het land. Ook zijn sommige Nederlandse uitdrukkingen in het Afrikaans verbasterd tot geheel nieuwe gezegden.
Taaltoffie
De meeste mensen zijn zich niet bewust van de herkomst van hun dagelijks taalgebruik. Maroela Media, een interactieve Afrikaanstalige nieuwssite met achtergronden bij het nieuws en andere Afrikaans georiënteerde rubrieken, heeft de rubriek “Taaltoffie” in het leven geroepen. Suné van Heerden van Maroela Media zegt aansluitend bij het op de website genoemde ’n taal oorleef in die hart van mense wat haar praat: “Uitdrukkingen worden steeds minder gebruikt en met de rubriek “Taaltoffie” willen we een liefde kweken voor het gebruik van Afrikaanse uitdrukkingen.”
De naam “Taaltoffie” ligt niet alleen prettig in het gehoor, het heeft ook betrekking op een “toffie”, een toffee. Het is zoet, lekker en je kunt er een tijdje op kauwen. Ook op de taal en mooie woorden kan “gekauwd” worden en na een tijdje spreken de woorden meer tot de verbeelding.
Vanaf deze maand vindt u maandelijks een “Taaltoffie” in de Nederlandstalige nieuwsbrief van de FAK, om het Afrikaans te proeven, te kauwen en beter te leren kennen. Deze eerste keer beginnen we met een aantal Afrikaanse uitdrukkingen over koffie – aan de reizen naar het Oosten om onder ander koffie in te kopen, is de verversingspost aan de Kaap de Goede Hoop tenslotte te danken, en daarin ligt ook het begin van het Afrikaans.
Uitdrukkingen met koffie
1. Uitdrukking
Die melk uit iemand se koffie kan steel.
Betekenis/vertaling
Zeer achterbaks of stiekem zijn; Het achter de ellebogen hebben.
2. Uitdrukking
Die koffie kan met ’n mes gesny word.
Betekenis/vertaling
Een sterkte kop koffie.
3. Uitdrukking
Die koffie is moeg.
Betekenis/vertaling
De koffie is erg flauw.
4. Uitdrukking
Daar sal moer in die koffie wees.
Betekenis/vertaling
Daar komt moeilijkheid van. As sy vroue in Swede, Engeland en Italië van mekaar te hore kom, sal daar moer in die koffie wees. Uit: André P. Brink, Parys-Parys, 1969, p. 111.
Deze rubriek komt tot stand in samenwerking met Maroela Media. Klik hier om de Afrikaanse omschrijving van het taaltoffie van deze maand te lezen én voor meer woorden, uitdrukkingen en gedichten in het Afrikaans.
